Przedawnienie mandatu – po jakim czasie? Czy kary za wykroczenie drogowe ulegają przedawnieniu?

Otrzymałeś mandat. Na pewno nie jest to miła sytuacja i być może w głowie pojawia się myśl, czy mandaty się przedawniają? Chociaż nie zdarza się to często, to odpowiedź jest twierdząca. Oto co musisz wiedzieć o mandatach, opłacaniu ich i przedawnieniach.

Czy i kiedy przedawnia się mandat drogowy?

Trzeba to powiedzieć wprost – mandaty ulegają przedawnieniu. Czas na wyegzekwowanie grzywny od ukaranego jest ograniczony, jednak nie w każdym przypadku identyczny. Różni się w zależności od rodzaju kary, momentu rozpoczęcia postępowania sądowego (o ile takie zostało wszczęte), a także czasu od chwili popełnienia czynu. Aby lepiej zrozumieć to, kiedy przedawnia się mandat, należy poznać typy mandatów.

W jakich sytuacjach następuje wystawienie mandatu?

W zasadzie są tylko dwa warianty sytuacji, w których policjant lub inna uprawniona do tego osoba może wystawić mandat. Jednym z nich jest nakrycie danej osoby w momencie popełniania czynu zabronionego. Drugim jest udokumentowanie popełnienia wykroczenia lub przestępstwa przy pomocy fotografii albo wideorejestratora

Może się też zdarzyć, że w momencie zajścia nie ma możliwości wręczyć sprawcy mandatu, ponieważ nie jest on znany. Dlatego prowadzi się postępowanie mające na celu ustalenie tożsamości danej osoby. Gdy zostanie już określona, mandat zostaje jej dostarczony

Warto też dowiedzieć się więcej na temat tego, czym jest artykuł 97 kodeksu wykroczeń i co ma z nim wspólnego mandat karny: https://prawoteka.pl/artykul-97-kodeksu-wykroczen.

Mandat karny – kiedy następuje przedawnienie?

W tym momencie dochodzi do pierwszej sytuacji, w której można powiedzieć, że nastąpiło przedawnienie mandatu drogowego. Jeżeli po upłynięciu 60 dni od momentu złamania prawa mandat nie zostanie doręczony sprawcy, sprawa zostaje odwołana. Organy nie mają prawa egzekwować po tym czasie kwoty grzywny w związku z postępowaniem mandatowym. 

Przedawnienie mandatu z fotoradaru

Nieco inaczej jest w przypadku udokumentowania wykroczenia przez wideorejestrator. Nie obowiązuje tu termin 60 dni, lecz 180. Jeśli kierowca wybrał się w podróż, podczas której złapał go radar, musi czekać pół roku na jego przedawnienie. 

Jakie są rodzaje mandatów?

Za popełnione wykroczenie możesz otrzymać jeden z 3 typów mandatów obowiązujących w Polsce. Należą do nich:

• mandat kredytowy – to forma grzywny nałożona np. na kierującego pojazdem wysłana na jego adres z koniecznością zapłaty w terminie 7 dni od jej odebrania na wskazane konto. W tym momencie przedawnienie mandatu obowiązuje i trwa 3 lata. W tym czasie jednak naliczane są odsetki od kwoty pierwotnej, a egzekucją należności może zająć się sąd lub Urząd Skarbowy. Oczekiwanie na przedawnienie jest więc najczęściej nieopłacalne;
• mandat gotówkowy – ze względu na swoją specyfikę nie podlega przedawnieniu. Ten typ grzywny jest stosowany szczególnie wobec obcokrajowców i osób bez pozwolenia na stały pobyt w Polsce. Ukarany zobowiązany jest do natychmiastowej zapłaty należności u funkcjonariusza wystawiającego mandat. Może to zrobić w formie gotówkowej lub bezgotówkowej (o ile funkcjonariusz posiada odpowiednie akcesoria);
• mandat zaoczny – ten rodzaj grzywny ma zastosowanie w momencie popełnienia wykroczenia z jednoczesnym brakiem danej osoby na miejscu zdarzenia. Nie może ona jednak być domniemana, ponieważ wystawienie mandatu zaocznego jest zawsze równoznaczne z jednoczesnym określeniem sprawcy.

Po jakim czasie przedawnia się mandat za wykroczenie drogowe?

To jasne, że postępowanie mandatowe staje się nieważne po 60 dniach od momentu popełnienia wykroczenia lub 180 dniach w przypadku fotoradarów. Nie jest to jednak koniec sytuacji. Mimo że przedawnienie mandatu nastąpiło, organy ścigania mogą wystąpić do sądu w związku z egzekucją grzywny za popełniony czyn. Nie jest to postępowanie mandatowe, lecz sądowe. Ile czasu mają na niego funkcjonariusze?

W przypadku typu mandatu kredytowanego, po jakim czasie przedawnia się mandat? Jeżeli osoba, na którą go nałożono, nie opłaci grzywny, a w ciągu 3 lat nie zostanie wszczęte postępowanie sądowe przeciwko niej, sprawa jest nieodwołalnie zamknięta. Nie ma możliwości (wg Art. 45 Kodeksu wykroczeń) na egzekwowanie należności, a sprawca może odetchnąć i cieszyć się z zaoszczędzonych pieniędzy.

Mandat zaoczny jest skonstruowany tak, że za jego prawomocność uznaje się moment opłacenia. Jednak jeśli to nie nastąpi, funkcjonariusze mają rok na wniesienie sprawy do sądu. Karalność zostaje anulowana, jeśli egzekucja grzywny nie nastąpi w ciągu kolejnych dwóch lat.

Odmowa przyjęcia mandatu karnego

Wiesz już, po ilu latach przedawnia się mandat, co jednak w sytuacji, gdy nie chcesz w ogóle go przyjmować? Jest to oczywiście możliwe, a powodem tego może być posiadanie uzasadnionych wątpliwości do słuszności decyzji funkcjonariusza. Wtedy zamiast mandatu organ odpowiedzialny zakłada sprawę w sądzie związaną z ukaraniem oskarżonego. Przy tym koniecznie musi zostać zawarta informacja, że osoba odmówiła przyjęcia mandatu.

Odwołanie od przyjętego mandatu – czy to możliwe? Czy zawsze musisz uiścić zapłatę?

Stres związany z obecnością funkcjonariuszy policji i nałożeniem grzywny skutkuje często jej przyjęciem bez należytego zastanowienia. Jest jednak wyjście – możesz odwołać się od decyzji i złożyć odpowiednie dokumenty do sądu. Bądź jednak ostrożny, bo w momencie udowodnienia ci winy, zapłacisz nie tylko grzywnę, ale też poniesiesz koszty sądowe, co jest o wiele większym nadwyrężeniem budżetu niż mandat.

Jaki wniosek można wysnuć z przeanalizowania tego artykułu? Oczekiwanie na przedawnienie mandatu za parkowanie, czy przekroczenie prędkości nie jest najlepszym sposobem na wyjście z sytuacji. Najlepiej jest go opłacić niż czekać i później opłacać kwotę razem z odsetkami.