Efektywne przekazywanie momentu obrotowego ma związek z różnymi warunkami pracy. Dlatego w ogromnej liczbie urządzeń stosuje się przekładnie zębate. Mogą mieć różną budowę, zwykle jednak ich zasada działania jest bardzo podobna – umożliwiają dokonywanie przełożeń. Najprostszym rozwiązaniem tego typu jest przekładnia jednostopniowa, w której pracuje jedna para kół. Wraz z rozwojem technologii przemysłowej i motoryzacji rozwinęły się inne wynalazki. Służą one w elektronarzędziach, rowerach, pojazdach spalinowych i automatyce przemysłowej.

Spis treści pokaż

Przekładnia planetarna czy obiegowa

Przekładnia planetarna to dość skomplikowany zespół kół zębatych, różniący się od innych wersji przekładni mechanicznych. Jej inna nazwa to przekładnia obiegowa. Dlaczego taka? Bierze się ona z budowy i sposobu pracy układu. W większości przypadków inne zespoły tego typu posiadają stale zamocowane koła zębate. Tutaj jest inaczej. Pracujące wewnątrz tryby nie mają stałego miejsca i mogą przemieszczać się względem siebie w sposób dynamiczny.

Przekładnia planetarna – budowa i zasada działania

Pierwszym nieodzownym elementem konstrukcji przekładni planetarnej jest koło pierścieniowe. Nazywa się je czasem kołem koronowym. Jego zadaniem jest zamknięcie całego zespołu i osłonięcie go. Część ta na swojej wewnętrznej stronie posiada uzębienie. Wewnątrz znajduje się koło słoneczne, które posiada zęby na stronie zewnętrznej. Wokół niego umiejscowione są satelity, które umożliwiają pośrednie zazębienie koła słonecznego z koronowym. Przekładnie planetarne charakteryzują się obecnością kilku satelit, których liczba nie przekracza zazwyczaj 5. Ich rozmieszczenie jest równomierne i przypada na określoną wartość kątową.

Aby każde z kół zębatych mogło poruszać się względem siebie, wałki, na których są osadzone, muszą mieć możliwość zatrzymania. Dlatego zarówno koło koronowe, wałek koła słonecznego, jak i wałek koszyka satelitów nazywa się centralnymi. 

Przekładnia planetarna – cechy i zastosowanie

Ze względu na swoją zwartą budowę i stosunkowo niską masę, każda przekładnia obiegowa może mieć szerokie zastosowanie. Wykorzystuje się ją do budowy reduktorów o sporym przeniesieniu. Wpływają na to duże możliwości kinematyczne urządzenia. Mają one zastosowanie w tworzeniu automatycznych skrzyń prędkości, które posiadają zmienne przeniesienie. Sposób działania polega na hamowaniu i sprzęganiu ogniw poddawanych obciążeniu bez konieczności blokowania strumienia mocy. 

Zalety przekładni obiegowych

Sporą zaletą tego rozwiązania jest realizacja przełożeń dużego momentu obrotowego. Przekładnie charakteryzują się także niewielką bezwładnością. Do widocznych zalet obiegowych przekładni warto zaliczyć też niską awaryjność spowodowana równomiernym obciążeniem mocy na satelity i koła zębate. Dzięki temu cały moment nie jest przekazywany na jeden tryb, lecz zostaje odbierany przez kilka współdziałających ze sobą kół. Zastosowanie kilku przekładni daje też możliwość dobierania dowolnych przeniesień dzięki obecności kilku stopni planetarnych.

Warto zaznaczyć, że zespół ten charakteryzuje się też cichą pracą. Przełożenie przekładni planetarnej umożliwia jej wykorzystanie do skrzyń biegów w wielu pojazdach i autach z napędem 4×4, jako mechanizmy różnicowe. Poza tym posiadają ogromną liczbę innych zastosowań w napędach stosowanych w automatyce.

Wady przekładni planetarnych

Tak zwarta i precyzyjnie działająca konstrukcja przekładni planetarnej jest niestety droższa od konkurencyjnych zastosowań innego typu. Mają na to wpływ wysokie wymagania projektowe, zintegrowanie poszczególnych elementów zębatych o odmiennych średnicach i liczbie zębów, a także konieczność zastosowania kilku zespołów planetarnych dla uzyskania określonej liczby przeniesień. Sama ich zmiana też nie jest prosta i konieczne do jej wykonywania jest zaimplementowanie odpowiedniej ilości wałków. Pojedyncza przekładnia planetarna może realizować 3 przełożenia do przodu i jedno do tyłu, co ogranicza jej możliwości wykorzystywania w motoryzacji.

A więc wiesz już, jak działa przekładnia. To rozwiązanie konstrukcyjne determinuje do wykorzystywania go w wielu gałęziach przemysłu, nie tylko w motoryzacji. Jeżeli posiadasz takie urządzenie w swoim pojeździe, pamiętaj o odpowiedniej eksploatacji urządzenia. Mimo wysokiej wytrzymałości może ulec zniszczeniu.

Archiwum: marzec 2021