Co robi spora grupa kierowców, widząc, że na danym odcinku drogi przeprowadzana jest kontrola policyjna? Zwykle wytraca prędkość, czując krótkotrwałe przyspieszenie akcji serca. Chociaż kierujący pojazdem może nie mieć nic na sumieniu, już samo pojawienie się funkcjonariuszy jest stresujące. Jak sobie poradzić w takiej sytuacji?
Kontrola drogowa – jaka jest jej podstawa prawna?
Służby mundurowe mają ugruntowaną prawnie możliwość zatrzymywania pojazdów. Kontrola drogowa jest wpisana w artykuł 129 ustawy Prawo o ruchu drogowym z 20 czerwca 1997 r. Według niej policjant ma prawo do:
- przeprowadzania kontroli drogowej;
- czuwania i zapewnienia bezpieczeństwa w ruchu drogowym;
- kierowania ruchem.
Kontrola policyjna jest również zapewniona funkcjonariuszom policji w kodeksie bezpośrednio ich dotyczącym. Ustawa o Policji art. 1 ust 2. pkt 2. wskazuje na możliwość przeprowadzania kontroli.
Kontrola drogowa – policja i inne służby mundurowe
Przyjęło się, że na drodze spotyka się głównie kontrolę drogową policji. Jednak, w myśl obowiązujących przepisów, nie jest to jedyna instytucja mogąca zatrzymać kierowcę. Oprócz tego, że istnieje kontrola policyjna, każdy kierujący pojazdem może zostać zatrzymany przez:
- Straż Miejską;
- Inspektora ITD;
- Służbę Celno-Skarbową;
- Straż Graniczną;
- Inspekcję Ochrony Środowiska.
Co więcej, policjant nie musi być umundurowany podczas zatrzymania kierowcy. Jednak w takich sytuacjach ma ograniczone możliwości i zawężony obszar działania.
Rutynowa kontrola drogowa – gdzie może cię spotkać?
Procedura zatrzymywania pojazdów będących na drogach publicznych nie określa jednego konkretnego miejsca postoju. Kontrola policyjna może więc zastać cię zwykle tam, gdzie zatrzymanie pojazdów nie stwarza trudności i niebezpieczeństwa w ruchu drogowym. Najczęściej są to:
- zatoczki autobusowe;
- miejsca z obszernym poboczem;
- w ostateczności wąskie pasy przy jezdni zaraz za pojazdem kontrolującym.
Rutynowa kontrola drogowa nie musi ograniczać się do terenu zabudowanego ani miejsca, gdzie można dokonywać postoju.
Zatrzymanie samochodu przez policję – jak wygląda?
Jest to uzależnione od tego, czy funkcjonariusz jest umundurowany, czy nie. Pierwszy przypadek zakłada możliwość kontroli policyjnej przy pomocy dłoni, tarczy lub latarki z czerwonym światłem. Ostatnia opcja jest zarezerwowana dla sytuacji z wyraźnie ograniczoną widocznością.
Zatrzymanie samochodu przez policję i funkcjonariusza pozbawionego umundurowania może nastąpić tylko w terenie zabudowanym. Nie może też być poprzedzone jedynie sygnałem dłonią. Jeśli więc ktoś macha do ciebie dłonią poza terenem zabudowanym i nie ma na sobie munduru, nie masz obowiązku się zatrzymywać.
Obowiązki policjanta podczas kontroli drogowej
Niemal każda kontrola policyjna wygląda tak samo. Od czego się rozpoczyna? Na samym początku funkcjonariusz wskazuje kierowcy miejsce zatrzymania pojazdu. Musi to zrobić bardzo wyraźnie, a ty, jako kierujący autem, musisz dostosować się do tych wymagań.
Obowiązki policjanta podczas kontroli drogowej zakładają wskazanie wyraźnego powodu dokonania zatrzymania. Policjant lub inny przedstawiciel służb mundurowych jest zobowiązany do przedstawienia klarownej przyczyny kontroli. Co jeszcze wchodzi w zakres wymagań stawianych funkcjonariuszom?
Kontrola policyjna i zakres obowiązków funkcjonariusza
Policjant w pierwszej kolejności po zatrzymaniu auta musi przedstawić się kierującemu pojazdem. W skład takiej identyfikacji wchodzą:
- imię i nazwisko;
- stopień służbowy;
- okazanie legitymacji, jeśli zatrzymuje cię nieumundurowany policjant.
Kontrola policyjna zakłada sprawdzenie danych osobowych kierowcy i jego uprawnień do kierowania samochodem. Poza tym, funkcjonariusz sprawdza ważność polisy OC.
Do niedawna wszystkie te dokumenty trzeba było mieć przy sobie i okazać podczas zatrzymania. Obecnie jednak w systemie CEPiK znajdują się najważniejsze informacje pomocne policjantom. Twoim obowiązkiem jest posiadanie prawa jazdy lub aktualnego profilu na portalu mObywatel. Aplikacja ta zapewnia cyfrowe prawo jazdy.
Co może sprawdzić policja podczas kontroli?
Do jakiego zakresu czynności jest zobowiązany funkcjonariusz, gdy zatrzyma pojazd? Oprócz wymienionych powyżej czynności może on również sprawdzić:
- stan licznika kilometrów zatrzymanego pojazdu;
- trzeźwość kierującego pojazdem;
- stan auta pod kątem sprawności technicznej, w tym układ hamulcowy, światła, wyposażenie obowiązkowe, stan nadwozia, układ kierowniczy, dymienie, wycieki oleju;
- to, co jest w bagażniku i pod maską samochodu.
W takich sytuacjach kontrola policyjna nie trwa kilka minut, tylko się przedłuża.
Czego nie może policjant podczas kontroli drogowej?
Jak zostało wspomniane na wstępie, policjant nieumundurowany nie może doprowadzić do zatrzymania pojazdu. Poza tym, taki funkcjonariusz nie może przejść do przeprowadzenia kontroli, jeśli sam nie przedstawi się i nie poda swojego stopnia służbowego.
Kontrola policyjna nie daje funkcjonariuszowi praw do przeszukania bagażu kierującego pojazdem i pasażerów. Może on co prawda zajrzeć do bagażnika, ale, jeśli nie ma przesłanek dotyczących złamania konkretnych przepisów, nie może otworzyć twojej walizki czy torby. Oto, czego nie może policjant podczas kontroli drogowej. A czy może zatrzymać pojazd, mimo że kierujący nie złamał żadnych przepisów?
Kontrola policji bez powodu – czy zgodna z przepisami?
Zasadniczo kontrola policyjna nie musi wydarzyć się wtedy, gdy kierowca wie, że przekroczył przepisy. Obowiązkiem policji jest dbać o bezpieczeństwo w ruchu drogowym, więc przyczyna zatrzymania nie musi być poprzedzona np. przekroczeniem prędkości. Kontrola policji bez powodu związanego ze złamaniem zasad drogowych to np.:
- kontrola trzeźwości;
- kontrola obowiązkowego badania technicznego;
- kontrola posiadanych uprawnień do kierowania pojazdami.
Kontrola drogowa bez podania przyczyny
Sama kontrola policyjna nie znaczy, że zrobiłeś coś złego. Może świadczyć o chęci przeprowadzenia rutynowych działań i dotyczyć wymienionych wyżej spraw. Jednak kontrola drogowa bez podania przyczyny nie może się odbyć.
Jeśli nie przekroczyłeś prędkości czy nie złamałeś któregokolwiek z innych przepisów, policjant zawsze ma obowiązek powiedzieć, dlaczego cię zatrzymuje. To leży po stronie wymagań nakładanych przez procedurę kontroli.
Kontrola drogowa a obowiązki zatrzymanego kierowcy
Podobnie jak policjant lub inny funkcjonariusz, również kierowca musi dostosować się do procedur i przyjąć odpowiednią postawę. Po zauważeniu wyraźnego sygnału od policji masz obowiązek zatrzymać pojazd we wskazanym miejscu. Kontrola policyjna wymusza na tobie stałe trzymanie dłoni na kierownicy. Wyjątkiem są oczywiście sytuacje, gdy mundurowy poleca ci sięgnąć po dowód osobisty lub inne dokumenty. Najlepiej jest nieco uchylić szybę dla lepszej komunikacji.
Czego nie możesz robić podczas kontroli policyjnej?
Pamiętaj, że kontrola policyjna zakłada ścisłą współpracę z funkcjonariuszem. Nie ma tu miejsca na samowolne opuszczanie pojazdu przez ciebie czy któregoś z pasażerów. Policjant o potrzebie wyjścia z auta wyraźnie cię poinformuje.
Nie wykonuj żadnych gwałtownych ruchów. Nawet, jeśli są one wywołane jedynie stresem z powodu kontroli, mogą być odebrane przez policjantów jako próba ukrycia czegoś niedozwolonego. Niedopuszczalne jest agresywne zachowanie wobec mundurowego. Za nie grozi nawet 10 lat pozbawienia wolności.
A gdyby tak nie zatrzymać się do kontroli?
Taka sytuacja zdarza się najczęściej w filmach akcji i w przypadku osób mających coś na sumieniu. Jeśli widzisz, że funkcjonariusz wykonuje znak, którym cię zatrzymuje, nie wzbraniaj się przed tym. Kontrola policyjna jest obowiązkowa. Za jej unikanie może grozić nawet pozbawienie wolności na okres od 3 miesięcy do 5 lat. Zdecydowanie więc lepiej jest się zatrzymać.
Kontrola policyjna – podsumowanie
Jak widzisz, kontrola policyjna nie jest czynnością, której możesz uniknąć. Pamiętaj o powyższych zasadach, by nie zrobić czegoś głupiego. Miej również trzeźwy osąd, by nie paść ofiarą nieproceduralnego zachowania policji.
Subskrybuj
