Klimatyzacja samochodowa – kiedyś luksus, dzisiaj standard. Poznaj jej budowę!

Lata sześćdziesiąte ubiegłego wieku to dynamiczny rozwój schładzaczy powietrza w autach osobowych. Już wtedy na amerykańskim rynku pojazdów blisko połowa z nich miała taki system, który zwiększał komfort podróżnych. Chociaż klimatyzacja samochodowa przeszła niemałą metamorfozę, cel jej funkcjonowania się nie zmienił. Co powinieneś o niej wiedzieć?

Układ klimatyzacji – czy tylko w samochodach?

Klimatyzacja nie jest jedynie domeną motoryzacji. Schładzanie powietrza i utrzymywanie jego parametrów (wilgotność, ruch, czystość) jest niezbędne w procesach przemysłowych i technologicznych, a ludziom często ułatwia pracę. Klima w aucie pozwala stworzyć i utrzymać warunki umożliwiające komfortową podróż. Samochody mają pozwalać na szybki transport, ale pasażerowie chcą czerpać z jazdy jak najwięcej przyjemności. Klimatyzacja samochodowa to narzędzie, które tę przyjemność zapewnia.

Budowa klimatyzacji samochodowej – kilka technicznych zagadnień

Czy da się porównać system schładzania powietrza przez czynnik do jakiegokolwiek innego układu w aucie? Jeśli tak, byłby to nawiew chłodnego lub ciepłego powietrza. Klimatyzacja samochodowa działa bardzo podobnie, a w jej skład wchodzą następujące elementy:

●       skraplacz;

●       sprężarka;

●       zawór rozprężny;

●       parownik;

●       osuszacz.

Elementy klimatyzacji samochodowej – do czego służą?

Dlaczego wszystkie te elementy są konieczne do prawidłowego funkcjonowania klimatyzacji? Odpowiedź znajdziesz sam, gdy przeczytasz o roli każdego z nich.

Skraplacz

To w zasadzie chłodnica, czyli wymiennik ciepła. Trafia do niej rozgrzany gaz, który na skutek owiewania powietrzem zostaje schłodzony. Jak wskazuje sama nazwa urządzenia, zachodzi w nim również skraplanie, czyli zmiana stanu skupienia na ciekły.

Sprężarka

Element zainstalowany w układzie napędu rozrządu silnika. Napędzany jest paskiem, a ruch obrotowy umożliwia wytworzenie ciśnienia, które przekłada się na ruch powietrza.

Zawór rozprężny

Trafiający do niego czynnik po zmianie stanu skupienia na gazowy zostaje gwałtownie schłodzony. Dzięki temu gaz może obniżyć temperaturę powietrza, które przechodzi do kabiny.

Parownik

Gaz trafia na jego sporą powierzchnię i przez mechaniczny nadmuch wentylatora ochładza przepychane powietrze. Parownik nieco przypomina nagrzewnicę.

Osuszacz

Osuszacz to filtr przeciwwilgociowy. Dzięki niemu z czynnika chłodniczego wydobywają się drobne cząsteczki wody i zatrzymują się w jego wnętrzu.

Jak działa klimatyzacja w samochodzie?

Klimatyzację uruchomisz po naciśnięciu odpowiedniego przycisku na kokpicie. Ma on zwykle ikonkę płatka śniegu lub znaczek A/C. Zależy to od producenta. Klimatyzacja samochodowa działa na zasadzie zmiany siły mechanicznej, aby można było wytworzyć pęd czynnika chłodzącego.

W prostych słowach – chodzi o to, że pod wpływem obrotu sprężarki czynnik chłodniczy jest popychany w układzie. Zmienia stan skupienia w zależności od miejsca, w jakim się znajduje. Dzięki temu może zmieniać temperaturę powietrza trafiającego przez nawiew.

Klimatyzacja w aucie – czego jeszcze wymaga?

Nawet pełna sprawność układu nic nie da, jeśli wewnątrz nie będzie czynnika. Substancja obecnie wykorzystywana w nowych autach nosi nazwę handlową r1234yf. Wyparła ona z użycia bardzo szkodliwy dla środowiska czynnik r134a.

Nowa substancja sprawiła jednak, że ceny usług związanych z nabijaniem i serwisowaniem klimatyzacji drastycznie wzrosły. Teraz pełen pakiet usług obejmujących ozonowanie, diagnostykę, nabijanie i wymianę elementów eksploatacyjnych klimatyzacji samochodowej kosztuje nawet 1000 zł!

Klimatyzacja do samochodu – co może się zepsuć?

Najczęściej problem może sprawiać łożysko na sprężarce, które emituje nieprzyjemny hałas w trakcie pracy. Poziom głośności wzrasta wraz z podniesieniem obrotów silnika. Nie jest to jednak jedyna możliwa awaria, bo klimatyzacja samochodowa ma przecież wiele innych elementów składowych.

Kolejny czynnik to powstanie nieszczelności. Zabudowa jednostek napędowych i komór silnikowych sprawia, że czasem niezwykle trudno znaleźć miejsce ulatywania środka chłodniczego.

Dlaczego klimatyzację w aucie trzeba serwisować?

Odpowiedź jest prosta: 

• przez lata użytkowania poszczególne części się zużywają;
• czynnik może zmniejszać swoją objętość;
• wytwarza się wilgoć i osadzają się grzyby. 

Można nieraz zauważyć, że nawet uruchomiona klimatyzacja nie chłodzi, z nawiewów wydobywa się nieprzyjemne w zapachu powietrze albo praca układu jest bardzo hałaśliwa.

Jak wygląda serwis klimatyzacji samochodowej?

Wszystko zaczyna się od wizyty w wyspecjalizowanym warsztacie samochodowym. Diagnosta najpierw podpina się interfejsem diagnostycznym w gniazdo w samochodzie. Na tej podstawie może zdecydować, jakie elementy klimatyzacji samochodowej wymagają większej uwagi.

W dalszej kolejności następuje:

• odessanie czynnika wraz z olejem z nim krążącym;
• ozonowanie układu;
•  sprawdzenie szczelności i nabicie klimy z powrotem. 

Trzeba również pamiętać o okresowej wymianie osuszacza (zbiera się w nim wilgoć) i filtra kabinowego.

Jak sprawdzić szczelność klimatyzacji?

Duże wycieki często możesz łatwo zlokalizować. Olej, który krąży razem z czynnikiem, ma wyraźne zabarwienie i można go w ten sposób wykryć. Dlatego najlepiej jest po prostu zaobserwować poszczególne elementy układu, najlepiej z lampą i poszukać dziur i innych nieszczelności. 

Jest jednak także druga strona medalu. W zdecydowanej większości przypadków ubytki są wręcz niezauważalne i mogą pogłębiać się miesiącami. Oznacza to tyle, że klimatyzacja samochodowa ma mikroskopijny wyciek. A tutaj oko może już nie wystarczyć. Co wtedy? Możesz użyć:

• czynnika barwiącego z lampą UV;
• azotu;
• detektora nieszczelności;
• wody z mydłem.

Czynnik barwiący i lampa UV

Aby poradzić sobie z ubytkiem, można wpuścić do układu gaz zabarwiony na określony kolor. Dzięki niemu i wykorzystaniu lampy UV można zlokalizować naprawdę niewielkie otwory. Taki sposób najczęściej możesz sprawdzić jedynie w serwisie.

Wtłoczenie do układu azotu

Azot i odpowiedni spray sprawią, że ubytek gazu zamieni się w pianę. Azot nie jest drogim gazem, dlatego koszty badania nieszczelności układu klimatyzacji samochodowej nie będą wysokie. Do tej metody jest potrzebna butla z gazem i dodatkowe oprzyrządowanie do pomiaru ciśnienia gazu.

Tester nieszczelności – detektor

To narzędzie również dostępne jest głównie w serwisach. Mechanik jest nim w stanie sprawdzić, w którym miejscu ulatnia się gaz. Detektor reaguje na czynnik chłodniczy, jest więc rozwiązaniem przeznaczonym specjalnie do układów klimatyzacji.

Sposób domowy – woda z mydłem

Można by pomyśleć, że jest to sposób prymitywny. Jednak działa! Szczególnie przydaje się do poszukiwania nieszczelności większych niż mikroskopijne. Możesz roztwór wody z mydłem wlać do butelki i spryskać dozownikiem, by powstało jak najwięcej piany.

Środek ulatuje właśnie w miejscu intensywnego pienienia się i powstawania bąbelków to Klimatyzacja samochodowa badana w ten sposób może jednak płatać figle, ze względu na sporo wilgoci, która może dostać się do wnętrza układu.

Pierwsza klimatyzacja w samochodzie została zamontowana w latach pięćdziesiątych XX wieku i mimo upływu lat wynalazek ten nadal służy pasażerom. Pamiętaj, że aby klimatyzacja samochodowa działała jak najlepiej, musi być regularnie używana.