Jak działają czujniki ciśnienia w oponach? Poznaj najważniejsze informacje o TPMS

Kierowcy zapominają o rutynowej kontroli wartości ciśnienia w kołach pojazdów. Ma to nie tylko znaczenie dla odpowiedniego prowadzenia się auta, ale też wpływa na zwiększone spalanie paliwa przez jednostkę. Dlatego kilka lat temu wprowadzono przepis, który nakazuje montaż odpowiednich akcesoriów pomiarowych, czyli czujników ciśnienia w oponach. W jaki sposób działają takie kontrolki?

Czujnik ciśnienia w oponach TPMS – czym jest?

Z ang. Tyre Pressure Monitoring System to zakładany w kołach zestaw urządzeń do kontrolowania ciśnienia w oponach. Obowiązuje on w całej Unii Europejskiej i krajach Ameryki Północnej. Każde produkowane tam obecnie auto musi posiadać taki system na wyposażeniu. Czujnik ciśnienia powietrza w oponach działa w dwojaki sposób. Dzieli się na pomiar bezpośredni i pośredni. 

Jak działają czujniki ciśnienia powietrza w oponach?

Samo działanie czujnika ciśnienia w oponach jest dosyć proste. W zależności od zastosowanej wersji, może on mierzyć i pokazywać kierowcy aktualne wartości ciśnienia w każdym kole lub informować o nagłym jego spadku. Dzięki temu wiesz, w której oponie doszło do rozszczelnienia i możesz ustalić przewidywany czas konieczności uzupełnienia powietrza. 

Czujniki ciśnienia w oponach – sposób montażu

Czujnik ciśnienia powietrza montowany jest wewnątrz koła przy zaworze powietrznym lub na feldze. W każdym kole znajduje się dedykowany czujnik i przesyła on drogą radiową sygnał do odbiornika lub komputera jednostki. W ten sposób otrzymujesz precyzyjne wartości związane z aktualnym poziomem ciśnienia w kołach.

Wymiana kół a czujniki ciśnienia powietrza w oponach

Kierowcy muszą każdorazowo informować wulkanizatora o tym, że czujniki ciśnienia znajdują się w oponach. Nieostrożność podczas zmiany ogumienia powoduje, że czujniki ciśnienia powietrza mogą ulec uszkodzeniu, a założenie nowych wiąże się ze sporymi kosztami. Poza tym podczas wymiany urządzeń instalowanych przy zaworach powietrznych konieczna jest ich kalibracja. Komputer pokładowy otrzymuje błędne sygnały przy każdorazowej zmianie miejsca felgi w pojeździe. To samo dotyczy wymiany tych akcesoriów.

TPMS pośredni – cechy szczególne

Mniej uciążliwy, ale też nie tak bardzo szczegółowy jest system pośredni. Czujnik ciśnienia powietrza w oponach działający na tej zasadzie oblicza prędkości, średnice kół i ilości obrotów. Wykorzystuje do swojego działania system ABS i ESP, dzięki czemu w kołach nie muszą być zakładane dodatkowe elementy. System ten działa bez mierzenia wartości ciśnienia, jednak jest równie skuteczny. 

Jak działa TPMS pośredni?

Podczas obrotu koła za pomocą dodatkowych systemów wymienionych powyżej, TPMS sprawdza prędkość koła i mierzy liczbę ich obrotów. Koło, które ma mniejsze ciśnienie, zmniejsza swoje rozmiary i przez to wykonuje więcej obrotów przy tej samej prędkości pojazdu. System porównuje liczbę obrotów każdego koła i sygnalizuje o wszelkich zmianach. Nowocześniejsze systemy monitorują także wibracje poszczególnych kół podczas hamowania, przyspieszania i w zakrętach.

Jakie problemy z działaniem pośredniego czujnika ciśnienia w oponach sygnalizują kierowcy? 

Przede wszystkim kontrolka ciśnienia w oponach nie jest aktywna i nie pokazuje aktualnego stanu powietrza. Co za tym idzie, można ją skalibrować na dowolne ciśnienie, ponieważ to ty decydujesz o tym, kiedy dokonać zaprogramowania urządzenia. Czujnik sam „nie wie”, jaki jego poziom jest prawidłowy, opiera się jedynie na ubytku powietrza. Jeżeli wartość ta spadnie przynajmniej o 20% względem początkowej wartości, system poinformuje cię o zmianach sygnalizacją.

Jednak czas reakcji też nie jest zbyt szybki. W momencie najechania na przedmiot, który spowoduje stopniowe ubywanie powietrza TPMS pośredni potrzebuje nieco czasu, żeby wykryć zmiany. Przez kolejne minuty jazdy od momentu przebicia do zauważenia tego przez czujnik kierowca jedzie ze stale zmniejszającym się ciśnieniem. Gdy już otrzyma taki komunikat, może nie mieć czasu na zjazd w odpowiednie miejsce. Powietrze w kole bowiem w przeciągu kilku minut może ulecieć.

Pośredni czujnik ciśnienia powietrza a rodzaj opon

Pośredni czujnik ciśnienia powietrza działa idealnie jedynie z fabrycznymi oponami. Dlatego jakiekolwiek zmiany powodują, że system nie będzie działał tak samo sprawnie. Ma na to wpływ sztywność opon i jest to szczególnie widoczne w nowocześniejszych urządzeniach monitorujących również wibracje ogumienia. Sytuacją, która nie zdarza się często, ale może występować, jest ubytek powietrza ze wszystkich kół jednocześnie. O ile TPMS bezpośredni odnotuje tę informację i da znać w krótkim czasie, to monitoring pośredni prawdopodobnie nie da znać w ogóle. Dlaczego? Pamiętaj, że jego probierzem są wszystkie koła i na ich podstawie określa wahania. Skoro we wszystkich zmniejsza się ciśnienie, nie zauważy żadnej usterki. 

Czujnik ciśnienia w oponach – serwisowanie

Oczywiście zdecydowana większość urządzeń elektronicznych podlega okresowej konserwacji. Specjaliści podkreślają, że bardzo istotnym czynnikiem dla czujników ciśnienia powietrza jest dbanie o czystość ogumienia. Systemy monitorowania bezpośredniego są wrażliwe na zabrudzenia, kurz, pył i wodę. Dlatego niejednokrotnie dochodzi do ich uszkodzenia. Bardzo często na przypadłość nieprawidłowo działających i psujących się czujników narzekają użytkownicy Renault Laguny II.

Jak już z pewnością zauważyłeś, duże znaczenie dla ciebie jako użytkownika ma koszt wymiany ogumienia. O wiele lepiej jest posiadać drugi komplet kół z kontrolkami ciśnienia niż dokonywać wymiany opon na jednym zestawie obręczy. Czujnik ciśnienia w oponie może bowiem ulec uszkodzeniu. Nieuważny wulkanizator może spowodować usterkę, a wtedy czeka cię większy wydatek.

Koszt wymiany kontrolek ciśnienia w oponach

Z czasem w systemie z czujnikami ciśnienia w oponach może ulec wyczerpaniu zasilanie. W każdym czujniku jest zainstalowana bateria, która ma swoją żywotność. Dlatego w końcu odmówi posłuszeństwa. W takiej sytuacji musisz być przygotowany na wymianę czujników ciśnienia powietrza w oponach, a koszt tego przedsięwzięcia może oscylować w granicach kilkuset złotych. Oczywiście za jedną sztukę.

Diagnostyka systemu TPMS

Podczas wizyty w zakładzie wulkanizacyjnym kluczowe jest nie tylko dokonanie obowiązkowej zmiany ogumienia lub kół. Ważne, aby pracownik zadbał o diagnostykę systemu TPMS. W tym celu bada się siłę wysyłanego sygnału, stan baterii w poszczególnych czujnikach, temperaturę i dokładny pomiar ciśnienia. W ten sposób możesz mieć pewność, że system, który masz zaimplementowany w swoich kołach, działa prawidłowo.

Wyłączanie czujnika ciśnienia w oponach

Może się zdarzyć, że pomimo prawidłowych wartości ciśnienia w kołach system TPMS będzie cię informował o nieprawidłowościach. Zanim udasz się na planowaną wizytę w warsztacie, może minąć trochę czasu, a sygnał dźwiękowy stale będzie ci przypominał błędnych wartościach. Co możesz wtedy zrobić? Jeżeli przyczyna jest naprawdę uzasadniona, możesz zapoznać się z instrukcją producenta i czasowo wyłączyć czujnik ciśnienia w oponach. Nie jest to możliwe w każdym modelu pojazdu, jednak o tym dowiesz się, czytając odpowiednie strony instrukcji. Pamiętaj jednak, że ten system działa dla twojego bezpieczeństwa i pozbywanie się kontrolek ciśnienia w oponach to nie jest najlepszy pomysł.

Prawidłowo działający czujnik ciśnienia w oponach jest niezbędny dla zapewnienia najwyższego stopnia bezpieczeństwa wszystkich uczestników ruchu. Ubytku powietrza nie zauważysz od razu. Prawidłowe ciśnienie powietrza w kołach ma znaczenie szczególnie na zakrętach, przy szybkiej autostradowej jeździe, na mokrej nawierzchni i w zimie. Dlatego pamiętaj, by (jeżeli nie masz takich czujników) często kontrolować stan ciśnienia w kołach. Natomiast jeżeli takie posiadasz, dbaj o odpowiednie serwisowanie czujników ciśnienia powietrza w oponach, np. podczas regularnych wizyt w zakładzie wulkanizacyjnym.