Co czyni pojazd terenowym? Niejeden odpowiedziałby, że spory prześwit. To prawda, że ma on znaczenie podczas jazdy po bezdrożach. Jednak różnice w konstrukcji zawieszenia, podwozia, a nawet silnika o wiele bardziej wykraczają poza podstawową wiedzę. Jak więc poznać samochód terenowy? Ile trzeba za niego zapłacić? Jaki będzie najlepszy? Czytaj artykuł i poznaj nasze propozycje!
Terenowiec, czyli kilka słów o konstrukcji
To właśnie konstrukcja sprawia, że konkretny samochód można zaliczyć do grona terenowych. Na rynku znajdziesz:
- auta osobowe z większym prześwitem (Audi A6 Allroad);
- uterenowione (Toyota Rav4 III);
- pełnoprawne terenówki (Land Rover Defender).
Rozróżnienie kombi od auta terenowego nie będzie kłopotem. Gorzej jest w przypadku SUV-a i terenówki. Dlatego warto przyjrzeć się, jakie cechy są charakterystyczne dla klasycznych i prawdziwych samochodów terenowych.
Terenówki na ramie – konstrukcja podwozia
Jak produkuje się SUV-y? To najczęściej auta, które bardzo dużo wspólnego mają z modelami osobowymi. SUV BMW X3 ma sporo wspólnych elementów z modelami serii 5. Natomiast samochód terenowy bazuje na konstrukcji nośnej oddzielonej od nadwozia. Nie ma podłogi, którą możesz spotkać w pojazdach z niższych segmentów.
Jak jest zbudowana konstrukcja w terenówkach?
Samochody terenowe na ramie są konstruowane tak, by były sztywne. Dlatego pod tym względem bardzo łatwo je odróżnić od innych uterenowionych aut. Dlaczego akurat tak konstruuje się terenówki? Są przeznaczone na off-road, samochodom musi zatem zostać zapewniona odpowiednia stabilizacja. Przechyły podczas jazdy w terenie mogą doprowadzić do uszkodzenia płyty podłogowej lub jej oddzielenia od nadwozia. Nietrudno sobie wyobrazić konsekwencje takiej awarii.
Rama podłużnicowa w terenówkach – co to takiego?
Istnieje kilka typów ram konstrukcyjnych. Aby można było zabierać je na off-road, samochody muszą być wyposażone w podłużnice biegnące wzdłuż pojazdu. Do nich spawane lub nitowane są belki poprzeczne. Taka rama w ogromnym stopniu przejmuje siły działające na pojazd podczas jazdy. Do niej też instaluje się elementy osprzętu pojazdu np. silnik.
Terenowy samochód a konstrukcja układu napędowego
Tutaj też widoczne są zasadnicze różnice konstrukcyjne. Reduktor jest niezbędny dla zachowania bezpieczeństwa. Jego zadaniem jest obniżenie prędkości o połowę na każdym konkretnym biegu. Kolejnym wyróżniającym terenówki elementem jest blokada międzyosiowa. Dzięki niej moment obrotowy jest przekazywany jednakowo na wszystkie osie. Samochód terenowy ma opcję manualnego uruchamiania tej blokady.
Dlaczego taki napęd w autach terenowych?
To bardzo proste. Różnice można dostrzec, jeśli porównamy działanie napędu z tradycyjnym mechanizmem różnicowym. Działa on tak, że na koło o mniejszej przyczepności przekazuje większy moment obrotowy. Co to oznacza w terenie? Jeśli tylko doprowadzisz do podniesienia się koła jednej osi, to bez blokady napędu nie pojedziesz dalej. Podobnie w śniegu i błocie – niska przyczepność spowoduje, że właśnie na takie koło trafi moc.
Auta terenowe 4×4 a jednostki napędowe
Jest jeszcze jeden element różniący auta terenowe od uterenowionych. Mowa o silnikach i ich konstrukcji. Niektórych nie da się zobaczyć na pierwszy rzut oka. Co ciekawe, terenowe 4×4 ma tak skonstruowany dolot, by nie zaciągał wody do komory silnika. Dzieje się tak dzięki wyciągnięciu kanału dolotowego ponad maskę lub wykonaniu w niej otworu.
Jakie jeszcze zmiany w silnikach?
Ponieważ w terenie trudno nabrać wysokiej prędkości, układ chłodzenia jest wydajniejszy. Pozwala na pracę jednostki pod pełnym obciążeniem, a jednocześnie utrzymuje optymalną temperaturę. Co więcej, samochód terenowy ma wzdłużnie umiejscowiony silnik. Dlaczego? Taka konstrukcja umożliwia montaż reduktora, który w innym wypadku nie byłby dostępny. Dlatego jeśli oglądany przez ciebie egzemplarz ma silnik poprzeczny, nie jest to terenówka.
Układ smarowania silnika w terenówkach
Auta terenowe są przystosowane do tego, by jeździć nie tylko po gładkich trasach. Długotrwałe utrzymywanie się w pozycji dalekiej od poziomu sprawia, że koniecznie trzeba zoptymalizować układ smarowania. Dlatego opisywane auta korzystają z rozwiązań zapobiegających zatarciu jednostki. Olej spływający grawitacyjnie z dala od smoka mógłby nie przedostać się do pewnych miejsc silnika i spowodować jego zatarcie.
Samochody terenowe 4×4 a zawieszenie
Wiesz już nieco o konstrukcji podwozia i ramie nośnej. A co z samym zawieszeniem? SUV-y często korzystają z tych samych lub niezwykle podobnych rozwiązań konstrukcyjnych co osobówki. Ich stosowanie w terenie doprowadziłoby do szybkiego zniszczenia. Dlatego praktycznie każdy samochód terenowy odróżnia się od innych aut. Skok koła jest większy, a samo zawieszenie dużo twardsze. Dzięki temu możliwe jest sprawne pokonywanie nierówności.
Samochód terenowy używany – czy warto kupić?
Biorąc pod uwagę jedynie cenę – jak najbardziej. Małe auta terenowe i większe modele są w porównywalnych cenach do SUV-ów. Skoro szukasz pojazdu w teren i zastanawiasz się, co będzie korzystniejsze cenowo, wybierz prawdziwą terenówkę. Decyzja ta okaże się słuszna jeszcze z jednego względu. Chodzi o eksploatację. SUV nie nadaje się w teren na dłuższą metę. Pojazdy uterenowione są już lepsze, ale tak naprawdę tylko opisywane wyżej konstrukcje zapewnią ci bezpieczną i mało awaryjną jazdę.
Kiedy terenowiec nie jest odpowiedni?
Samochód terenowy nie sprawdzi się w codziennej eksploatacji, bo – jak sama nazwa mówi – nadaje się jedynie w teren. Jazda nim każdego dnia po ulicach będzie katastrofą dla portfela. Pamiętaj, że takie auta sporo palą. Oprócz tego weź pod uwagę, że komfort jazdy, a raczej jego brak, także odczujesz.
Małe samochody terenowe – co wybrać?
Wybór aut terenowych jest spory i nie musisz ograniczać się jedynie do bardzo dużych modeli. Często producenci proponują różne modele tego samego pojazdu, które bardziej od innych nadają się w teren. Mowa oczywiście o krótkich i często 3-drzwiowych egzemplarzach. O wiele łatwiej jest nimi manewrować, trudniej jest się zawiesić i łatwiej je wygrzebać. Nie da się ich też tak łatwo złamać na ekstremalnych trasach. Nasze propozycje to:
- Nissan Patrol Y60 III;
- Mitsubishi Pajero II Soft Top;
- Suzuki Jimny III.
Nissan Patrol Y60 III
Prawdziwa legenda wśród aut terenowych. W zasadzie nie do zatrzymania, chyba że kierowca dysponuje zbyt bujną wyobraźnią. Po niewielkich modyfikacjach trudno oderwać od niego wzrok nawet osobom, które nie interesują się specjalnie off-roadem. W gamie silnikowej modelu Y60 znajduje się jeden z popularniejszych, czyli 2.8 TD. Tak samo jak bezturbinowy 4.2 ma 116 KM. Pamiętaj, że samochód terenowy nie jest przeznaczony do długotrwałej jazdy po asfalcie i nie musi rozwijać wielkich prędkości. Taka moc jest w pełni wystarczająca.
Mitsubishi Pajero II Soft Top
To krótsza wersja odmiany Pajero. Istnieje jeszcze model Junior, ale pozostawimy go bez komentarza w kontekście jazdy terenowej. Pajero ma kilka interesujących jednostek napędowych. Soft Top to w zasadzie tylko jeden diesel, czyli 2.5 TD 99 KM. Jednostki benzynowe są za to o wiele bardziej rozwinięte, a topowe wersje dysponują mocą 181 KM. Jak na takiego potwora terenowego – w zupełności wystarczy.
Suzuki Jimny III
Jedno z najmniejszych aut terenowych w zestawieniu. W jego kontekście powiedzenie „mały, ale wariat” jest w zupełności uzasadnione. Ma wersje z kilkoma małymi silnikami benzynowymi i diesla, jednak żadna jednostka nie ma więcej niż 80 KM. Jadąc w teren, musisz jednak liczyć się z tym, że nie zejdziesz poniżej 8-10 litrów benzyny. Suzuki Jimny jest na wskroś tradycyjny, kanciasty i wręcz surowy. Nie przeszkadza mu to zająć wysokiego miejsca na liście najlepszych terenówek.
Mały samochód terenowy. Niva, Land Rover, Mercedes G – może coś europejskiego?
Do tej pory wymieniane modele pochodziły jedynie z Azji. Dlatego przenosimy się na Stary Kontynent. Cały czas obiektem zainteresowania pozostaje małe auto terenowe. Europejskie modele godne uwagi to:
- Łada Niva 2131;
- Land Rover Defender III 90 Hard Top;
- Mercedes Klasa G W461.
Łada Niva 2131
Niesamowicie surowy przedstawiciel aut terenowych. W zasadzie stylistyka tego pojazdu pozostaje niezmienna od początku jego produkcji. To bardzo toporny, ale i tani w eksploatacji pojazd, co w klasie opisywanych aut nie jest normą. Co bardzo interesujące, Ładę Nivę możesz kupić z salonu, ponieważ nadal jest produkowana. Jednak wielu użytkowników radzi, by przynajmniej na początek wybrać starszy i używany egzemplarz. W palecie silnikowej jest jeden diesel, ale benzynowe jednostki dobrze sobie radzą z LPG.
Land Rover Defender III 90 Hard Top
Produkowany od 2009 roku Defender jest kwintesencją auta terenowego. Surowy, kanciasty, ale niezmiennie z nim kojarzy się właśnie kategoria terenówek. Defender to samochód terenowy uznawany za legendę. W tej konkretnej wersji znajdziesz 3 silniki wysokoprężne, w tym dwa od BMW. Rozwijają moc w zakresie 122-135 KM. Jeśli tylko cię na niego stać, bierz śmiało, bo to czołówka wśród małych terenówek.
Mercedes Klasa G W461
Jeżeli szukasz małej terenówki, która jednocześnie spali niewiele paliwa, to nie jest to niestety ten egzemplarz. Mercedes W461 jest jednym z aut dla miłośników off-roadu w drogim wydaniu. Jednostki napędowe nie powalają mocą i pojemnością skokową. 120 KM w dieslu i 129 KM w benzyniaku to maksymalne wartości. W pełni rekompensują to jednak znakomite właściwości jezdne.
Używane samochody terenowe 4 × 4. Jeep, Toyota – co jeszcze wybrać?
Oczywiście, opisywane egzemplarze nie są jedynymi samochodami terenowymi na rynku. Znajdziesz jeszcze kilka świetnych propozycji. Poszukiwania po omacku są mało skuteczne, dlatego proponujemy modele:
- Jeep Cheokee II;
- Toyota Land Cruiser III;
- UAZ 469.
Jeep Cherokee II
Tym razem propozycja z USA. Wersja II jest na tyle dobra w terenie, że można ją śmiało polecić do ostrzejszych zabaw. To jednocześnie również tania terenówka, która nie doprowadzi cię do szaleństwa podczas serwisu i remontu. Warunkiem jest trafny wybór jednostki benzynowej. W przypadku diesla raczej będzie bardzo trudno o dobry i zadbany egzemplarz. A mało kto będzie wiedział, jak go naprawić. Silniki to 2.5 albo 4.0. Czeka cię albo LPG, albo perspektywa chudszego portfela.
Toyota Land Cruiser III
Trzecia wersja ten japońskiej terenówki daje spory komfort, co nie jest tak częste w autach do off-roadu. Land Cruiser III nie jest tak toporny jak poprzednik, za to nadal pozostaje genialny w terenie. Toyota ma potężne jednostki napędowe – od 2.7 do 4.7 litra. Znajdziesz w nim zarówno diesle, jak i benzyniaki. Podobnie jak Mercedes W461, to auto nie należy do najtańszych, a sporo z kieszeni ubywa również podczas jazdy i serwisów. Zdecydowanie zabawka dla osób z zasobnym portfelem.
UAZ 469
Jedno z najbardziej topornych i kwadratowych aut w stawce. Ten samochód terenowy nie ma nic wspólnego z komfortem, nie jest ekonomiczny, nie ma też plastików, ani żadnych innych wodotrysków, ale miłośnicy tego auta kochają je na zabój. W zasadzie jest tu tylko to, co niezbędne, by samochód mógł jechać, hamować i skręcać. Co ważne, dostęp do części jest przyzwoity, a mechanik nie zaskoczy cię zbyt wysokim kosztem serwisu.
Małe i tanie samochody terenowe – o czym musisz pamiętać
Jeśli chcesz połączyć jazdę w terenie i tę na co dzień po ulicach, to będzie ci bardzo trudno. Sporo aut terenowych jest na tyle sztywnych i surowych, że na dłuższą metę nie nadaje się w trasy po asfalcie. Samochód terenowy nie zalicza się również do najbardziej ekonomicznych. Nawet jeśli założysz instalację gazową, 15-20 litrów będzie normą i to wcale nie w bardzo dużych silnikach. Dlatego bądź przygotowany na spore wydatki, bo często też trzeba dostosować egzemplarz do własnych potrzeb. A to oczywiście kosztuje.
Przed zakupem używanego auta sprawdź stan zawieszenia i ramy pod kątem rdzy. Posiadacze aut terenowych nie stronią od lasów, potoków i rzek, dlatego nietrudno o korozję. Unikaj też tanich samochodów terenowych, bo to często tylko pozory okazji – jednostki napędowe są zazwyczaj kosztowne w naprawie lub wyeksploatowane.
